ҚР Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев 2021 жылғы 1 қыркүйектегі «Халық бірлігі және жүйелі реформалар – ел өркендеуінің берік негізі» атты Қазақстан халқына Жолдауында дүниежүзілік коронавирус пандемиясы еңбек нарығының айтарлықтай өзгеруіне әкелгенін атап өтті. Мемлекет басшысы көптеген жаңа кәсіптердің пайда болуы, процестердің көпшілігін автоматтандыру мен цифрландыру жағдайында жаңа үрдіс – қызметкерлердің кәсіби дағдыларын үнемі жетілдіру қажеттігі өсіп келе жатқанын атап өтті. Мұндайда жеке бәсекеге қабілеттілікті ұдайы қайта даярлаудан өту және жаңа кәсіптерді игеру арқылы ғана қамтамасыз етуге болады. Ол үшін заңнамалық деңгейде бекітілген мамандарды сертификаттаудың тиімді жүйесін құру қажет.

 ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі  мүдделі мемлекеттік органдармен, жұмыскерлердің, жұмыс берушілер мен бизнестің өкілдерімен бірлесіп, «Кәсіби біліктілік туралы» және «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне кәсіби біліктілік мәселесі бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» заң жобаларын әзірлеуді жүзеге асыруда.

Негізгі заң жобасы шеңберінде мамандардың біліктілік жүйесінің «толық циклін» қалыптастыру мақсатында мынадай жаңашылдықтар енгізіліп отыр.

Біріншіден, мамандардың біліктілігін бағалаудың екі нысаны анықталады: міндетті түрде (ҚР заңдары деңгейінде белгіленеді және реттеуші мемлекеттік органдар жүзеге асырады) және ерікті негізде.

Екіншіден, жұмыскерлерді біліктіліктерін тану және жұмыс берушілерден өтемақылар, кепілдіктер мен жеңілдіктер арқылы жаңа дағдылар алу бойынша ынталандыру; өз жұмыскерлерін біліктілігін арттыруға жіберетін жұмыс берушілер үшін қызметті декларациялау шаралары және тағы басқа енгізіледі.

Сондай-ақ біліктілікті тану орталықтарының, өз біліктілігін тануға үміткерлердің ерікті негізде жүзеге асырылатын құқықтары мен міндеттерін белгілеу көзделеді. 

Бейресми білім беру нәтижесінде алынған біліктіліктерді тану жөніндегі қағидаттарды енгізу басты мәселе болып табылады.

Заң жобаларын қабылдау:

- қызметкерлерге біліктілігіне сай тез және сапалы жұмысқа орналасуға;

- жұмыс берушілерге қызметкерлердің кәсіби жарамдылық деңгейін нақты, тәуелсіз бағалауды алуға, білікті мамандарды алуға және еңбек өнімділігін арттыруға қол жеткізуге мүмкіндік береді.

Құқықтық актілерді әзірлеу бойынша бекітілген тәртіпке сәйкес, Еңбекмині осы заңнамалық актілерге реттеуші саясаттың консультативтік құжаттарын дайындады, олармен мына жерде танысуға болады:

https://www.gov.kz/memleket/entities/enbek/documents/details/232058?directionId=1337&lang=ru.

«О профессиональных квалификациях» и «О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам профессиональных квалификаций».

В своем Послании народу Казахстана от 1 сентября 2021 года «Единство народа и системные реформы – прочная основа процветания страны» Президент РК Касым-Жомарт Токаев подчеркнул, что всемирная пандемия коронавируса привела к значительной трансформации рынка труда. Глава государства отметил, что на фоне появления множества новых профессий, автоматизации и цифровизации большинства процессов, набирает обороты новая тенденция – необходимость постоянного совершенствования профессиональных навыков работников. В таких реалиях личную конкурентоспособность можно обеспечить только неоднократной переквалификацией и освоением новых профессий. Для этого необходимо создание эффективной системы сертификации специалистов, закрепленной на законодательном уровне.

Министерством труда и социальной защиты населения РК совместно с заинтересованными государственными органами, представителями работников, работодателей и бизнеса осуществляется разработка законопроектов «О профессиональных квалификациях» и «О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам профессиональных квалификаций».

С целью формирования «полного цикла» системы квалификации специалистов в рамках проекта основного закона заложены следующие новшества.

Во-первых, определяются две формы оценки квалификации специалистов: на обязательной (устанавливается на уровне законов РК и осуществляется регулирующими государственными органами) и добровольной основах.

Во-вторых, вводятся меры стимулирования для работников по признанию квалификаций и получению новых навыков посредством компенсаций, гарантий и льгот от работодателей; декларирования деятельности для работодателей, отправляющих своих работников на повышение квалификации и другие.

Также предусматривается установление прав и обязанностей центров признания квалификации, претендентов на признание своей квалификации, осуществляемой на добровольной основе. 

Ключевым является введение норм по признанию квалификаций, полученных в результате неформального образования.

Принятие законопроектов:

- даст работникам возможность быстрого и качественного трудоустройства в соответствии с их квалификацией;

- позволит работодателям получить реальную, независимую оценку уровня профессиональной пригодности работников, получить квалифицированных специалистов и добиться повышения производительности труда.

Согласно утвержденному порядку по разработке правовых актов, МТСЗН уже подготовлены консультативные документы регуляторной политики к данным законодательным актам, с ними можно ознакомиться здесь: https://www.gov.kz/memleket/entities/enbek/documents/details/232058?directionId=1337&lang=ru.